رج نااميدي بر فرش كرمان| گره مشكلات كورتر شد
خريدار فرش در تهران
كرمان- قاليبافي كه روزگاري جزو مهمترين مشاغل كرمان به شمار مي رفت حالا به دليل بي توجهي مسئولان و مشكلات ادامه دار در لبه پرتگاه قرار گرفته و بيم آن مي رود كه اين ظرفيت اقتصادي و هنر ديرينه نابود شود.
بازار؛ گروه استان ها: قالي بافي در كرمان ريشه در تاريخ دارد و فرش دستباف اين ديار داراي شهرتي جهاني است و كيفيت آن به اندازه اي بالاست كه مي گويند هر چه بيشتر پا بخورد، مرغوب تر مي شود و براي افرادي كه با بالا رفتن سنشان خوش رنگ و روتر مي شوند، به كار مي برند كه «فلان شخص مانند قالي كرمان است».
اما متاسفانه اين ظرفيت اقتصادي و فرهنگي بسيار ارزشمند كه روزگاري بخش عظيمي از اشتغال استان كرمان را به خود اختصاص داده بود سال هاست كه با بي توجهي و بي مهري مسئولان و متوليان امر ضربه اي جدي خورده است.
نبود حمايت دولت از قاليبافان، وضعيت نامناسب بيمه، دستمزدهاي اندك، گراني مواد اوليه و... باعث شده است كه جوانان ديگر رغبتي به اين فعاليت در اين حرفه نداشته باشند. گواه اين مساله صحبت هاي رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان است كه اعلام كرده شمار قاليبافان كرماني كه در سال ۹۵، ۲۰۰ هزار نفر بوده در حال حاضر به كمتر از ۵۰ هزار نفر رسيده است و تاسف بار تر اينكه اكثر اين افراد بالاي ۶۰ سال سن داشته و جوانان كمتر در اين زمينه حضور دارند كه اين مساله زنگ خطري جدي براي نابودي هنر و حرفه قاليبافي كرمان به شمار مي رود.
بديهي‌ست وقتي فعالان اين صنف بدانند كه معيشت آنها از اين طريق تامين نمي شود عطاي قاليبافي را به لقاي آن مي بخشند و فرش دستباف كرمان كه روزگاري در اوج شهرت بود به قعر فراموشي فرو مي رود.
مشكل اصلي قاليبافان مساله «بيمه» است؛ از سال ۹۴ براي شركت فرش، قالي مي بافم اما هنوز بيمه نيستم اين در حاليست كه در تمام اين سال ها همه مسئولان فقط وعده حل مشكل بيمه را مي دهند اما در عمل مشكلي حل نمي شود
«بيمه» مهم ترين مشكل قاليبافان
مريم از قاليبافان كرماني در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار كرد: مشكل اصلي قاليبافان مساله «بيمه» است؛ از سال ۹۴ براي شركت فرش، قالي مي بافم اما هنوز بيمه نيستم اين در حاليست كه در تمام اين سال ها همه مسئولان فقط وعده حل مشكل بيمه را مي دهند اما در عمل مشكلي حل نمي شود.
وي با گلايه از دستمزدهاي اندك افزود: كار ما سخت است و هر روز بايد از ساعت ۷ صبح تا ۷ شب پشت دار قالي كار مي كنيم. ما اگر قالي ببافيم پول داريم و اگر نبافيم جيبمان خالي مي ماند.
اين هنرمند كرماني ادامه داد: اگر يك قالي را تمام كنيم، ممكن است براي قالي بعدي مبلغي به ما بدهند و اگر اگر يك قالي سه سال هم روي دار باشد همان قالي با همان مزد باقي مي ماند.
زهرا از ديگر قاليبافان كرماني با گلايه از مشكلات ادامه دار و حل نشدني قاليبافان اظهار كرد: ادامه اين شغل با وجود مشكلات امكان پذير نيست و مسئولان هم حمايتي از ما نمي كنند.
وي با اشاره به مشكلات بيمه اي اين قشر افزود: من بيمه آزاد هستم و با وجود گران شدن شديد بيمه ها، هزينه اي از سوي كارفرما به ما براي بيمه پرداخت نمي شود و بايد از جيب خودمان هزينه كنيم.
ماشالله رستمي از قاليبافان راور هم با اشاره به گراني مواد اوليه قاليبافي به بازار گفت: ما قاليبافان مشكلات زيادي داريم، ريس بسيار گران شده و به عنوان مثال ۱۰ ميليون ريس براي بافت يك قالي ۳۵ ميليون توماني نياز است.
وي با انتقاد از فعاليت دلالان افزود: ما در روستاها پول لازم براي تامين نخ را نداريم و مجبوريم قالي را به دلالان پيش فروش كنيم.
به دليل بدهكاري دولت به سازمان تامين اجتماعي از سال ۹۵ هيچ نوع بيمه جديد را اين سازمان نپذيرفته و در كنار آن بيمه افراد ديگر را كه مثلا به دليل بيماري سه ماه فعاليت نداشته اند را قطع كرده است
دردسر بيمه اي قاليبافان به دليل بدهي دولت به تامين اجتماعي
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار كرد: مشكل بيمه درد دل ما هم است كه البته متولي آن سازمان تامين اجتماعي است.
محسن اشرف با اشاره به اينكه ۹۰ درصد هزينه بيمه قاليبافي را دولت به سازمان تامين اجتماعي پرداخت مي كند، گفت: به دليل بدهكاري دولت به سازمان تامين اجتماعي از سال ۹۵ هيچ نوع بيمه جديد را اين سازمان نپذيرفته و در كنار آن بيمه افراد ديگر را كه مثلا به دليل بيماري سه ماه فعاليت نداشته اند را قطع كرده است.
وي ادامه داد: با پي گيري هايي كه از طريق مركز ملي فرش ايران انجام داده ايم يك نوع بيمه جديد به نام «بيمه عشايري و روستايي» براي قاليبافان در نظر گرفته شده است كه مخصوص كشاورزان و روستاييان است.
اشرف با اشاره به حق بيمه پايين اين نوع بيمه افزود: بيمه عشايري و روستايي فقط خدمات بازنشستگي دارد و دفترچه درماني به بيمه شدگان نمي دهد به همين دليل هم مورد استقبال قاليبافان قرار نگرفته است.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان اظهار كرد: در تلاشيم كه سازمان تامين اجتماعي بيمه قاليبافان را مجدد فعال كند.
قاليبافان در انتظار مشكل گشايي مجلس و تامين اجتماعي
وي يادآور شد: اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان، صنفي بوده و وظيفه اصلي ما صدور پروانه كسب براي كارگاه هاي توليدي و فروشگاه هاي فرش و صنايع دستي است.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان گفت: با تلاش هايي كه انجام شده امسال براي سومين سال، قاليبافان را براي بيمه تكميلي معرفي كرده ايم؛ بر اين اساس حتي افراد داراي كارت قاليبافي خانگي (كه مغازه ندارند) هم مي توانند از مزاياي بيمه تكميلي استفاده كنند. البته بيمه تكميلي هم ماهانه بيش از ۱۵۰ هزار تومان هزينه دارد كه از عهده قاليبافان خارج است.
اشرف گفت: براساس صحبت هاي رئيس مركز ملي فرش ايران در بودجه ۱۴۰۱ يك مبلغي براي اين منظور در نظر گرفته اند كه براي همان «بيمه روستايي و عشايري» است.
وي همكاري سازمان تامين اجتماعي و مصوبه مجلس در زمينه بيمه قاليبافان راهگشا دانست و افزود: اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان به عنوان يك بخش خصوصي فعاليت مي كند و متولي صدور كارت شناسايي براي قاليبافان است.
رج نااميدي بر فرش كرمان| گره مشكلات كورتر شد
مشكلات، قاليبافي را در لبه پرتگاه قرار داد
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان ادامه داد: در سال ۹۵ بيشتر از ۲۰۰ هزار نفر بافنده در استان كرمان حضور داشت اما امروز اين آمار به كمتر از ۵۰ هزار نفر (يك چهارم) رسيده است.
كل صادرات فرش دست باف در جهان در سال ۹۰ يك ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار بوده كه نصف آن (۷۵۰ ميليون دلار) مربوط به ايران و ۱۷۰ ميليون دلار مربوط به استان كرمان بوده است كه اين رقم براي استان در سال ۹۹ به ۲ ميليون دلار كاهش يافته كه آن هم به صورت چمداني بوده است
وي با بيان اينكه قاليبافي كاري دشوار است و فرد بايد از صبح تا شب در يك محيط بسته، پشت دار قالي مشغول به كار باشد، افزود: ركود اقتصادي و تحريم ها باعث افزايش قيمت فرش شده اما دستمزد قاليبافان به همان نسبت افزايش نيافته است و اين باعث از بين رفتن انگيزه قالي بافي بين افراد شده است.
اشرف بيان كرد: حدود ۹۵ درصد قاليبافاني كه براي آنها كارت صادر كرده ايم بالاي ۶۰ سال سن دارند و جوانان به سمت اين حرفه نمي آيند.
كاهش شديد صادرات فرش دستباف
وي از دولت خواست كه مشكلات قاليبافان را رفع كند و افزود: كل صادرات فرش دست باف در جهان در سال ۹۰ يك ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار بوده كه نصف آن (۷۵۰ ميليون دلار) مربوط به ايران و ۱۷۰ ميليون دلار مربوط به استان كرمان بوده است كه اين رقم براي استان در سال ۹۹ به ۲ ميليون دلار كاهش يافته كه آن هم به صورت چمداني بوده است.
اشرف با اشاره به هزينه هاي بالاي بيمه و حمل و نقل فرش براي صادركنندگان افزود: با توجه به بحث تحريم ها برخي صادركنندگان فرش كه عضو اتحاديه ما هستند راه هايي را از طريق زميني، دريايي و... پيدا كرده و فرش را به كشورهاي اروپايي صادر كرده اند.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان تاكيد كرد: مشكلات قاليبافان در سطح كلان بوده و رفع آنها نياز به مصوبه مجلس و همكاري تامين اجتماعي دارد.
تسهيلات بانكي فقط براي توليد فرش است
وي در خصوص تسهيلات بانكي براي قاليبافان گفت: قاليبافان افراد مشخصي بوده و داراي كارت شناسايي هستند؛ روند كار به اين شكل است كه افراد متقاضي دريافت تسهيلات به اداره فرش معرفي مي شوند كه بعد از معرفي به بانك از طرف بانك رفاه يا صندوق كارآفريني اميد از آنها پيش فاكتور خريد مواد اوليه و لوازم مورد نياز قاليبافي را مي خواهند. در نهايت هم بانك وام را در وجه فروشنده پرداخت مي كند و تسهيلات به صورت مستقيم در اختيار قاليباف قرار نمي گيرد.
اشرف با انتقاد از اين شيوه پرداخت تسهيلات و نادرست خواندن آن گفت: همه قاليبافان كه اكثرا خانگي و خويش فرما هستند، مي گيوند كه ما دار و نخ قالي داريم و براي ساير نيازهاي زندگيمان تقاضاي دريافت وام مي كنيم اين در حاليست كه اداره فرش يا بانك مي گويد وام را فقط براي توليد فرش پرداخت مي كند.
وي با بيان اينكه اگر قاليبافان تسهيلاتي دريافت كنند حتما با كار و تلاش آن را به بانك باز برمي گردانند، گفت: اين گونه پرداخت تسهيلات اشتباه است و بايد توجه داشت كه تمامي اين عوامل باعث از بين رفتن انگيزه قاليبافان شده است.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان در زمينه مشكل تامين نخ و فعاليت دلالان اظهار كرد: قاليبافان بنيه مالي خوبي ندارند و با اين وضعيت بايد هزينه مواد اوليه قالي را پرداخت كنند.
وي ادامه داد: اين افراد مجبورند ابتدا قالي بافته شده را در بازار بفروشند تا بتوانند بافت قالي بعدي را شروع كنند كه اين روند هم ممكن است ۶ ماه تا يك سال طول بكشد. بر اين اساس قاليبافان در همان حين بافت قالي، آن را پيش فروش مي كنند تا با پولش بتوانند براي قالي بعدي پس انداز داشته باشند. متاسفانه دلالاني هستند كه در روستاهاي شهرهاي كوچك مانند چترود، جوپار كه اين كار را انجام مي دهند و فرش دستباف را مي خرند.
اشرف بيان كرد: اگر وامي كه پيشتر گفته شد، به قاليبافان پرداخت شود مي تواند اين مشكل را حل كند. ما با مركز ملي فرش هم مكاتبه كرده ايم و آنها مي گويند كه به بانك بودجه داده يم اما بانك ها طبق دستورالعمل هايي كه دارند مي گويند كه وام را براساس خريد ابزار كار و ارائه پيش فاكتور پرداخت مي كنند و باز همان چرخه تكرار مي شود.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان يادآور شد: ما يك اتحاديه خصوصي هستيم و بودجه بنيه اي براي پرداخت تسهيلات نداريم و مانند ساير اتحاديه ها پروانه كسب براي مغازه ها صادر مي كنيم. در قانون نظام صنفي وظيفه صدور كارت قالي بافي براي افرادي كه در خانه كار مي كنند و مغازه ندارند بر عهده اين اتحاديه است.
وي خواستار حمايت متوليان حوزه قالي از اين حرفه و هنر اصيل شد و افزود: فرش دستباف ايراني به ويژه قالي كرمان هنوز هم در كاخ هاي پادشاهان و رئيس جمهوران و موزه هاي كشورهاي ديگر وجود دارد.
فعاليت توليدكنندگان كرماني در استان هاي ديگر!
اشرف با اشاره به اينكه فرش كرماني زماني حرف اول را مي زد اما متاسفانه به دليل اينكه هم تراز با هزينه فرش، دستمزدها بالا نرفته است انگيزه بافت قالي پايين آمده است، افزود: برخي توليدكنندگان در كرمان قالي هايشان را به يزد و شاهرود مي فرستند چرا كه دستمزدها در آنجا پايين تر بوده و حتي ممكن است از كارگر تبعه خارجي استفاده كنند.
وي در خصوص دستمزدهاي قاليبافان گفت: فرش هاي خوبي كه در كرمان، راور و زرند با رج شمار بالا و طرح هاي بسيار ارزشمند بافته مي شود كه قابليت صادرات هم دارند، دستمزد خوبي دارند.
رئيس اتحاديه فرش دستباف و صنايع دستي استان كرمان ادامه داد: در شهرهاي كوچك و روستاها كه قاليبافان خودشان انتخاب مي كنند كه چه فرشي ببافند، فرش ها رج شمار پايين داشته و طرح هايي را مي بافند كه از ذائقه خريدار و بازار خارج شده اند در نتيجه مجبورند هر قيمت كه به آنها پيشنهاد مي شود را بپذيرند.
وي گفت: اگر اين افراد به اتحاديه مراجعه كنند آنها را راهنمايي مي كنيم كه چه نقش هايي پرطرفدار است و فرش با رج شمار بالاتر توليد كنند و در نتيجه كار آنها هم رواج پيدا مي كند.
متاسفانه مشكلات قاليبافان سال هاي سال است كه ادامه دارد و با وجود انعكاس مكرر گلايه مندي هاي اين قشر، اما اين مشكلات همچنان پا برجاست و گره اي كور بر معيشت قاليبفان هنرمند كرمان زده است.
اين افراد عمر و جواني خود را پشت دارهاي قالي سپري مي كنند و با كمترين امكانات در كارگاه هاي قاليبافي براي زنده ماندن نام پر افتخار قالي دست باف كرمان كه داراي شهرت جهاني است، تلاش مي كنند. مسئولان بايد تا ديرتر از اين نشده، با حمايت ويژه از فعالان اين حوزه مانع از نابودي اين حرفه، هنر اصيل و ظرفيت اقتصادي ارزشمند شوند.
بازدید:
